มาร ไม่ใช่ หมู แค่มาร5ฝูงเท่านี้ ก็ทำมนุษย์สะบักสะบอมเหลือเกิน

มารฝูงที่ 1 กิเลสมาร คือนิสัยไม่ดีในตัวของเรา เช่น เป็นคนขี้โกรธ โลภมาก เป็นคนอยากดัง นิสัยไม่ดีเหล่านี้จะล้างผลาญตัวเองไม่ให้­เจริญ

มารฝูงที่ 2 เทวบุตรมาร มีตั้งแต่ตัวหยาบ จนกระทั่งตัวละเอียด ตัวหยาบเป็นอย่างไร ยกตัวอย่าง จะสวดมนต์สักหน่อยหมามากัดกันเกรียวอยู่ข้­างห้อง นั่นๆ เจ้าหมาพวกนั้นเป็นเทวบุตรมาร นั่งสมาธิอยู่ดีๆ ยุงกัดเสียอีกแล้ว ยุงนี่ก็เทวบุตรมาร แม้ที่สุดเทวดาที่เป็นมิจฉาทิฏฐิมาเข้าฝัน­ให้ไปเล่นการพนัน ให้เลิกไปวัด นั่นก็เทวบุตรมารนะ

มารฝูงที่ 3 มัจจุมาร คือความตาย หนีกันไม่พ้น จะไปทอดกฐินสร้างโบสถ์สักหลัง พญามัจจุราชมาเอาชีวิตไปเสียก่อนเลยไม่ทัน­ได้ทำความดี

มารฝูงที่ 4 ขันธมาร คือร่างกายของเรา มันเป็นมารขัดขวางตัวเอง ไม่ให้ทำความดีได้สะดวก เช่น เกิดมาก็ตาสั้น ต้องใส่แว่น ร่างกายพิกลพิการแต่กำเนิด ขาเป๋ แขนโก่ง ตาบอด สารพัดจะเป็น นี่ขันธมารมันเล่นงานเรา

มารฝูงที่ 5 อภิสังขารมาร ได้แก่ความชั่วในอดีตที่เราทำเอาไว้แล้ว มันตามมาเล่นงานเราในภายหลัง เช่น เมื่อหนุ่มๆ เจ้าชู้ ไปถึงไหนมีเมียที่นั่น ลูกเขาเมียใครก็จีบดะเรื่อยไป เพราะฉะนั้นแม้แก่แล้วไม่เจ้าชู้ก็ไม่มีใค­รไว้ใจเลย จะขึ้นบ้านใครชวน เขาไปวัด เพื่อนมันไม่ยอมให้ลูกให้เมียมันมาเข้าใกล­้เราหรอก อภิสังขารมารเล่นงานเอา หรือเมื่อตอนหนุ่มๆ สาวๆ เคยโกงใครเอาไว้ ตอนหลังน่ะเลิกโกงแล้ว ไม่เอาอีกแล้ว ถือศีลมาตั้ง 20 ปี พวกยังไม่เชื่อเลย
ที่มา พระธรรมเทศนาของหลวงพ่อทัตตชีโว