สามเณรแปลว่า เหล่ากอของสมณะ หน่อเนื้อของสมณะ หมายถึงนักบวชชายในพระพุทธศาสนาที่มีอายุน้อย

สามเณรแปลว่า เหล่ากอของสมณะ  หน่อเนื้อของสมณะ หมายถึงนักบวชชายในพระพุทธศาสนาที่มีอายุน้อย ยังมิได้รับการอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ถ้าเป็นนักบวชหญิงอายุน้อยเรียกว่า สามเณรี

คำว่า สามเณร สามเณรี เป็นศัพท์เฉพาะในพระพุทธศาสนา เป็นศัพท์บัญญัติที่ใช้เรียกนักบวชในพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะ ไม่สาธารณะทั่วไป

ผู้ที่จะบวชเป็นสามเณรสามเณรีได้นั้นทางพระวินัยกำหนดอายุอย่างต่ำไว้ประมาณ 7 ขวบซึ่งพอช่วยเหลือตัวเองได้ ส่วนสูงไม่มีกำหนดไว้ ผู้มีอายุไม่เกิน 20 ปีจะบวชเป็นสามเณรตลอดไป ไม่บวชเป็นภิกษุก็ได้

สามเณรบรรพชาแล้ว ต้องถือศีล 10 ข้อ คือ

1. ปาณาติปาตา เวระมะณี - เว้นจากการฆ่าสัตว์
2. อะทินนาทานา เวระมะณี เว้นจากการลักทรัพย์
3. อะพ๎รัห๎มะจะริยา เวระมะณี - เว้นจากการประพฤติในสิ่งที่มิใช่พรหมจรรย์
4. มุสาวาทา เวระมะณี - เว้นจากการพูดเท็จ
5. สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี - เว้นจากการดื่มน้ำเมา
6. วิกาละโภชะนา เวระมะณี - เว้นจากการบริโภคอาหารในเวลาวิกาล,
7. นัจจะคีตะวาทิตะวิสูกะทัสสะนา เวระมะณี - เว้นจากการดูฟ้อนรำขับร้องประโคมดนตรีและการดูการเล่นต่างๆ
8. มาลาคันธะวิเลปะนะธาระณะมัณฑะนะวิภูสะนัฏฐานา เวระมะณี -
เว้นจากการทัดทรงดอกไม้ ประดับตกแต่งด้วยของหอม
9. อุจจาสะยะนะมะหาสะยะนา เวระมะณี - เว้นจากการนั่งหรือนอน เหนือที่นั่งที่นอนอันสูงใหญ่
10. ชาตะรูปะระชะตะปะฏิคคะหะณา เวระมะณี - เจตนาเครื่องงดเว้นจากการรับเงินและทอง

เด็ก 3 ขวบ บวชเป็นสามเณร ผิดพระธรรมวินัย ผู้บวชให้ต้องอาบัติ แม้จะดูน่ารักก็ตาม บ่งบอกว่าชาวพุทธสมัยนี้ รู้อะไรก็รู้แบบผิวเผิน ขาดความเคารพในพระศาสดา ทำบุญปนบาป ด้วยความไม่รู้

ที่มา สภากาแฟJ.Mhin

ขยายความเพิ่มเติม

ก็โดยสมัยนั้นแล ตระกูลอุปัฏฐากของท่านพระอานนท์มีศรัทธาเลื่อมใส ได้ตายลงเพราะอหิวาตกโรค.
 เหลืออยู่แต่เด็กชายสองคน. เด็กชายทั้งสองเห็นภิกษุทั้งหลาย จึงวิ่งเข้าไปหาด้วยกิริยาที่คุ้นเคยแต่ก่อนมา. ภิกษุทั้งหลายไล่ไปเสีย. เด็กชายทั้งสองนั้นเมื่อถูกภิกษุทั้งหลายไล่ก็ร้องไห้ จึงท่านพระอานนท์ได้มีความดำริว่า พระผู้มีพระภาคทรงบัญญัติ มิให้บวช
เด็กชายมีอายุหย่อน ๑๕ ปี ก็เด็กชายทั้งสองคนนี้มีอายุหย่อน ๑๕ ปี ด้วยวิธีอะไรหนอ เด็กชายสองคนนี้จึงจะไม่เสื่อมเสีย ดังนี้ จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาค
     พระผู้มีพระภาคตรัสถามว่า ดูกรอานนท์ เด็กชายสองคนนั้นอาจไล่กาได้ไหม?
     ท่านพระอานนท์กราบทูลว่า อาจ พระพุทธเจ้าข้า.
     ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคทรงทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุเป็นเค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้บวชเด็กชายมีอายุหย่อน ๑๕ ปี แต่สามารถไล่กาได้

เติมที พระศาสดาห้ามเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปีบวชเป็นสามเณร เพราะถ้าสามเณรอายุน้อยมาก คนจะครหาว่า เป็นเด็กที่เกิดจากพวกภิกษุ ภิกษุณี วิ่งเล่นอยู่ในวัด แต่ภายหลังท่านให้พิจารณาจากการช่วยตัวเองได้หรือยัง โดยใช้คำว่า "ไล่กา" ได้หรือเปล่า คือให้ไปเฝ้านา เฝ้าสวน ไล่นกไล่กาได้หรือเปล่า ต่อมาภายหลังคณะสงฆ์มีธรรมเนียม คือใช้อายุที่ประมาณ 7 ขวบ